O projekcie
„Jak cię widzą, tak cię piszą”, „Mądrej głowie dość
dwie słowie”. Mądrość wyrażana w polskich przysłowiach
niejednokrotnie staje się podstawą różnorodnej działalności, w
tym – działań językowych i pracy edukacyjnej. To, w jaki
sposób przekażemy językowo informację, wyrazimy swoje poglądy i
przeświadczenia czy zdołamy przekonać do swojego projektu jego
potencjalnych beneficjentów oraz kierownictwo danej instytucji
jest w czasach dzisiejszych, w epoce informacji, kompetencją niezwykle
istotną. Umiejętność tworzenia wypowiedzi prostych (ale – nie
prostackich!), uwzględniających poprawność językową, sytuację
komunikacyjną, adresatów naszych wypowiedzi jest coraz częściej
niemałą składową końcowego sukcesu (w tym też i komunikacyjnego). Zatem
wiedza o tym, jak poprawnie tworzyć nasze komunikaty, jak świadomie
uczestniczyć w dialogach, polilogach (czyli rozmowach wielu
osób) jest niezaprzeczalną przewagą konkurencyjną na
współczesnym rynku pracy czy w dyskursie publicznym.
Odpowiadając na tę zmieniającą się sytuację w przestrzeni społecznej,
na te wyzwania cywilizacyjne zespół językoznawców
polonistów przygotował w ramach projektu „UNIWERSYTET
JUTRA II – zintegrowany program rozwoju Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu” zajęcia dydaktyczne poświęcone zagadnieniom kultury komunikacji językowej.
Dokładniej rzecz ujmując – przygotowane zostały zajęcia
warsztatowe (z komponentem wykładowym oraz z zadaniami praktycznymi dla
studentów realizowanymi w formie projektowej) kształcące
kompetencje miękkie, których bardzo ważnym składnikiem są
umiejętności związane z posługiwaniem się współczesnym językiem
polskim w różnych sytuacjach komunikacyjnych. Ważnym komponentem
tych umiejętności jest także wiedza o poprawności językowej na
wszystkich poziomach wewnętrznej organizacji języka oraz kompetencje w
zakresie językowej komunikacji międzyludzkiej (w tym: umiejętności
kooperacji oraz umiejętności interpersonalne). Po ukończeniu zajęć ich
uczestnicy otrzymają certyfikat wydawany przez UAM. Propozycja
jest skierowana do studentów UAM wszystkich kierunków
studiów, którym do zakończenia kształcenia pozostały
maksymalnie 4 semestry. Studentom proponowanych jest 5 modułów
wzajemnie się uzupełniających, komplementarnych względem siebie, z
których student – chcący uzyskać certyfikat na zakończenie
działań projektowych – powinien wybrać minimum 2 moduły (przy
czym zapis na certyfikacie będzie wskazywał, jakie moduły beneficjent
ukończył). Rekrutacja na zajęcia odbywa się poprzez zapisanie się
studenta na zajęcia, do danej grupy zajęciowej i nie jest obwarowana
progami wiedzy lingwistycznej o współczesnej polszczyźnie.
|
1. Moduł 1: Kultura komunikacji językowej (10 spotkań, 20 h)
Po
ukończeniu kursu beneficjent zna podstawowe pojęcia z zakresu kultury
języka polskiego. Zna więc normę językową współczesnej polszczyzny w
zakresie poprawności: fonetycznej, słowotwórczej, fleksyjnej,
składniowej, słownikowej, frazeologicznej, stylistycznej; wie także, na
czym polega zróżnicowanie tej normy. Rozumie również istotę błędów
językowych w polszczyźnie. Potrafi określić typ błędu: fonetycznego,
słowotwórczego, fleksyjnego, składniowego, słownikowego,
frazeologicznego, stylistycznego. Umie wskazać błędy w tekście i
objaśnić, na czym polegają ich mechanizmy. Potrafi zastąpić błędy
formami poprawnymi, zróżnicowanymi pod względem pragmatycznym. Ponadto
beneficjent zna i rozumie: zróżnicowanie stylistyczne współczesnej
polszczyzny, wykładniki językowe stylów funkcjonalnych współczesnej
polszczyzny, repertuar środków stylistycznych – i docenia ich wartość
pragmatyczną w komunikacji językowej. Umie zatem zastosować zasady
odpowiedniego użycia języka w zależności od odbiorcy komunikatu,
sytuacji komunikacyjnej oraz celu aktu mowy, a więc potrafi rozróżnić
leksykalne, stylistyczne i semantyczne aspekty i niuanse współczesnej
polszczyzny. Wykorzystanie tych wiadomości, umiejętności i kompetencji
powinno zaowocować umiejętnością tworzenia poprawnych i komunikatywnych
tekstów w języku polskim. Innymi słowy, po ukończeniu zajęć beneficjent
uzyska wiedzę o wartości autotelicznej języka polskiego oraz o
potrzebie podejmowania działań zmierzających do właściwego używania
współczesnej polszczyzny w różnych sytuacjach komunikacyjnych.
Beneficjent będzie umiał wykazać się aktywnością językowo-komunikacyjną
oraz wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań w
zakresie używania języka polskiego. Będzie świadomy tego, że znajomość
normy językowej buduje autorytet (nie tylko językowy) użytkownika
polszczyzny w pracy zawodowej i w innych relacjach społecznych.
Beneficjent zyska świadomość tego, jaką wagę dla społecznej komunikacji
mają poprawne językowo teksty polskie, i będzie przygotowany do
podjęcia działań językowych oraz komunikacyjnych (z użyciem
współczesnej polszczyzny), które służą świadomemu dialogowi z
otoczeniem społecznym.
2. Moduł 2: Ortografia i interpunkcja (10 spotkań, 20 h)
W
trakcie kursu beneficjent uzyska wiedzę na temat współczesnej normy
językowej w zakresie ortografii i interpunkcji. Dzięki temu będzie
przygotowany do wykonania korekty i autokorekty językowej tekstów.
Uczestnik zajęć rozwinie umiejętności doboru właściwych narzędzi do
rozstrzygania problemów poprawnościowych w zakresie pisowni i
interpunkcji. Nabędzie także umiejętności praktycznego stosowania zasad
poprawnej pisowni (jest to potrzebne do właściwej interpretacji i oceny
nowych zjawisk w zakresie zapisu: zapożyczeń, nazw własnych, skrótowców
itp.). Beneficjent udoskonali również sprawność korzystania z
dostępnych źródeł ortoepicznych (słowników poprawnościowych,
poradników, korpusów językowych i internetowych poradni językowych)
oraz zostanie uwrażliwiony na potrzebę dbałości o język pisany.
3. Moduł 3: Redakcja tekstu (10 spotkań, 20 h)
W
trakcie kursu beneficjent uzyska wiedzę i rozwinie kompetencję w dwóch
aspektach związanych z redagowaniem tekstu. Moduł składa się bowiem z
dwóch części. Pierwsza z nich obejmuje zajęcia prowadzone warsztatowo,
których podstawowym celem jest doskonalenie umiejętności związanej z
opracowywaniem tekstu polskiego pod względem redakcyjno-językowym (nie:
pod względem redakcji technicznej). Podczas zajęć studenci –
samodzielnie bądź w grupach, ale z pomocą prowadzącego – będą poddawali
analizie i interpretacji językowo-redakcyjnej teksty użytkowe, tj.
publicystyczno-dziennikarskie, teksty o charakterze perswazyjnym (tj.
np. reklamowe, marketingowe itp.) oraz teksty o charakterze technicznym
(tj. np. instrukcje obsługi). Ważny element warsztatów stanowi
podnoszenie kompetencji studentów w zakresie samodzielnego tworzenia
tekstów użytkowych (tj. tekstów publicystyczno-dziennikarskich, tekstów
o charakterze perswazyjnym oraz tekstów o charakterze technicznym),
które będą potem poddawane autokorekcie, a następnie – korekcie
redakcyjno-językowej. Korektę przeprowadzą uczestnicy zajęć –
samodzielnie bądź w grupach.
Weryfikacja redakcyjno-językowa
obejmie wszystkie poziomy języka (z wyłączeniem poziomu brzmieniowego),
tj. weryfikacji i ewaluacji zostaną poddane: zjawiska
ortograficzno-interpunkcyjne, fleksyjne, słowotwórcze, składniowe,
kompozycyjne tekstów, a także zjawiska z zakresu spójności tekstu.
Uczestnicy warsztatów nauczą się używania znaków korektorskich oraz
zapoznają się z wykorzystywaniem w praktyce redakcyjnej trybu recenzji
w powszechnie dostępnych komputerowych edytorach tekstu.
Po
zajęciach beneficjent nabędzie umiejętności praktycznych związanych z
weryfikacją redakcyjno-językową tekstu w języku polskim z
uwzględnieniem wiedzy o współczesnej polszczyźnie, jej normie oraz
rodzajach błędów językowych. Student zostanie uwrażliwiony na
najczęstsze przejawy niezgodności tekstu ze współczesną normą
składniową; będzie umiał posługiwać się polonistyczną terminologią
językoznawczą; będzie również umiał tworzyć teksty zgodne pod względem
redakcyjno-językowym z obowiązującą normą.
Drugą część modułu
tworzą zajęcia warsztatowe, podczas których beneficjent zdobędzie
wiedzę dotyczącą podstawowych i szczegółowych zagadnień z zakresu
edytorstwa oraz redakcji technicznej tekstów (zwłaszcza tekstów
specjalistycznych). W trakcie konwersatorium prowadzący oraz studenci
będą analizować obowiązujące współcześnie normy redakcyjne oraz
dostosowywać do nich teksty przygotowane przez uczestników zajęć.
Podczas warsztatów zostaną omówione m.in.: parametry typograficzne
zarówno pisma, jak i tekstu, znaki wewnątrz- i międzywyrazowe, zasady
wyodrębniania cytatów i sporządzania przypisów, rodzaje wyróżnień
stosowanych w rozmaitych typach publikacji, symbole, wzory, oznaczenia,
skróty oraz równania występujące w tekstach specjalistycznych.
Uczestnicy
konwersatorium opracują – zgodnie ze współczesnymi standardami redakcji
technicznej tekstów – artykuły naukowe i/lub szkice pretendujące do
miana naukowych (w tym: roczne prace zaliczeniowe, prace semestralne,
raporty badawcze etc.). Studenci zyskają specjalistyczną wiedzę z
zakresu: tworzenia indeksów (osobowych, geograficznych, tytułowych,
rzeczowych), sporządzania bibliografii załącznikowej (system „autor –
rok”, system „autor – numer”), różnic w systemie nazywania dużych liczb
(skala krótka, skala długa) czy też zapisu w newralgicznych miejscach
tekstu (np. na początku zdania) terminów naukowych, które składają się
np. z oznaczenia lub symbolu graficznego oraz z członu słownego.
Studenci
zostaną ponadto zobligowani do opanowania znaków adiustatorskich,
których znajomość jest nieodzowna przy wykonywaniu adiustacji
technicznej m.in. wydruków próbnych.
Po zakończeniu kursu
uczestnicy zajęć będą znać obowiązujące współcześnie normy redakcyjne.
Ponadto będą umieli ustalić normę wizualną dla określonego typu
publikacji i poprawić – zgodnie z przyjętą wcześniej makietą (tzw.
layoutem) – budowę materiału tekstowego. Studenci będą w stanie także
prawidłowo oznaczać i rozmieszczać ilustracje w rozmaitych typach
publikacji. Uczestnik zajęć zostanie kompleksowo przygotowany zarówno
do pracy indywidualnej, jak i do pracy w grupie.
4. Moduł 4: Retoryka i erystyka (10 spotkań, 20 h)
W
trakcie kursu beneficjent uzyska wiedzę na temat sposobów przekonywania
do własnych racji, czyli wykorzystania, figur retorycznych w tekstach
pisanych i mówionych, chwytów erystycznych w teorii i praktyce. Innymi
słowy, uczestnik konwersatorium dowie się, jak skutecznie prowadzić
spory i jak przekonywać audytorium o swojej racji. Zatem beneficjent
opanuje (podstawowe) umiejętności, za pomocą których będzie mógł
językowo oddziaływać na odbiorców i przekonywać ich do swoich
wypowiedzi Zajęcia będą prowadzone w formie warsztatów połączonych z
metodą projektu i pracy w grupie.
5. Moduł 5: Słowniki i sieciowe korpusy językowe (10 spotkań, 20 h)
Beneficjent
po zakończeniu zajęć będzie umiał: korzystać z podstawowych słowników
polszczyzny i w elementarny sposób scharakteryzować ich specyfikę i
przydatność w studiowaniu oraz – po zakończeniu studiów – w pracy
zawodowej. Podczas zajęć ich uczestnik nauczy się także rozpoznawać
przydatność poszczególnych elementów artykułu hasłowego do pracy nad
doskonaleniem tekstu polskiego. Ponadto beneficjenci będą umieli
korzystać ze słowników dostępnych w Internecie, słowników
elektronicznych oraz z zasobów korpusów sieciowych. |